Arbo in Vietnam
De combinatie van de woorden ‘Vietnam’ en ‘arbo’ roept beelden op die niet veel goeds voorspellen. Want over ‘arbo’ hoeven we ons in dat soort landen geen illusies te maken. Toch?
Maar Vietnam is hard op weg om dit beeld bij te stellen. De economische ontwikkeling van het land gaat hard, evenals de sociale hervormingen. ‘Veiligheid en gezondheid’ worden meer en meer een belangrijk onderwerp, heel strategisch ingezet als onderdeel van de zich ontwikkelende markteconomie. Want Vietnam mag dan communistisch worden geleid – het is ook één grote marktplaats met vrij ondernemerschap.
De wetgeving op arbovlak doet niet veel onder voor ons Europese model. De Vietnamese Arbeidswet legt keurig de basiszaken vast: werk- en rusttijden, contract, salaris, sociale zekerheid, arbo. Dat is wat moet. Maar de praktijk is anders. Daarin schuilt ook het grote verschil met Nederland. In ons land komen wetgeving en praktijk dichter bij elkaar.
Ėén van de manieren om het gat tussen wet en praktijk te dichten, is het leveren van kennis en informatie. De Vietnamese Kamer van Koophandel en haar zusterorganisatie VWEC zoeken daarom naar manieren om veiligheid en gezondheid proactief bij hun leden voor het voetlicht te brengen. De Nederlandse organisatie DECP ondersteund dit initiatief en heeft TrajectPlus ingehuurd om een pool van trainers op te leiden.
De Vietnamese trainers werken met het pakket Essentials of Occupational Safety and Health van ITC-ILO. De opleiding bestaat uit vergroten van inhoudelijke kennis en trainingsvaardigheden en de marketing van trainingen naar bedrijven.
De Vietnamese trainers inmiddels aan het werk. Dit levert een aantal ervaringen op. Onder andere overeenkomsten met Nederland. Want de motieven van deelnemers om een arbotraining te volgen verschillen niet veel met die van de Nederlandse cursist: hoe motiveer ik medewerkers c.q. management, hoe moet ik de kosten van maatregelen beoordelen en hoe zit het nu met… en dan volgt een specifiek vraag uit hun eigen praktijk over een technisch probleem. Het belang van goede arbeidsomstandigheden hoeft aan de deelnemers niet te worden uitgelegd. ‘Arbo’ is een bekend thema.
Opvallend vaak komt ook de vraag naar voren “Hoe kunnen we werknemers binden aan ons bedrijf?” Want de deelnemers zien een duidelijke relatie tussen goede arbeidsomstandigheden en personeelsbehoud. Een verband dat in Nederland soms moeilijk te staven is, maar in Vietnam keiharde praktijk. De gemiddelde Vietnamese werknemer heeft niet veel op met zijn werkgever. Een personeelsverloop van 25 tot 30% is geen uitzondering.
Het meest opmerkelijke verschil met Nederland is dat in Vietnam een hele grote informele economie actief is. Gevuld met straathandelaren, ambachtsmensen, bouwvakkers, landbouwers en middenstanders. Stalen balken doorslijpen op de hurken en blote voeten, ongeventileerde smederijen en steenovens, bouwsteigers zonder de elementaire veiligheidsvoorzieningen, je ziet het overal en je ziet het veel. Voor dit deel van de economie is arbo een totaal onbekend verhaal en een groot non-issue. De grote uitdaging voor Vietnam is om ook dit deel van de samenleving te laten aansluiten bij de ontwikkeling van het land.